تهدیدی دیگر؛ این بار ویرانی اقتصاد ترکیه

هفته پیش، پس از اینکه رئیس جمهور ترکیه، مشاور امنیت کاخ سفید را به حضور نپذیرفت پیش بینی می‌شد که در آینده‌ای نزدیک روابط آنکار – واشنگتن به سمت تیرگی برود. جان بولتون در این سفر قصد داشت که پیرامون امنیت کرد‌ها با اردوغان مذاکره کند و تضمینی از ترکیه برای در امان ماندن کرد‌ها از حملات ترک‌ها دریافت کند. زمانی که دونالد ترامپ اعلام کرد نیرو‌های نظامی آمریکایی خاک سوریه را ترک خواهند کرد ترکیه اولین جایگزین آمریکا در منطقه معرفی شد. همکاری که با حمله ترکیه به شمال شرق سوریه و کرد‌ها دوامی نداشت و اکنون آمریکایی‌ها را آشفته کرده و حال مقامات واشنگتن، ترکیه را تهدید کرده اند اگر به حملات خود ادامه دهد «اقتصاد ترکیه را ویران» خواهند کرد. اینجا بیشتر پیرامون این ماجرا بخوانید.
تصمیم ناگهانی ترامپ
تصمیمی که دونالد ترامپ مبنی بر خروج نیرو‌های نظامی آمریکایی از خاک سوریه گرفت بسیاری از کشور‌های منطقه و جهان را شوکه کرد. ترامپ حتی در مصاحبه‌ای اعلام کرد: در جنگ علیه تکفیری‌ها دولت سوریه و متحدانش پیروز واقعی این جنگ بوده اند و صد البته منظور از متحدان سوریه، ایران و حزب الله لبنان بودند. این اظهارات زمانی گفته شد که کشور‌های زیادی از این اقدام آقای رئیس جمهور شوکه و شگفت زده شدند در این میان کشور‌های عرب هم پیمان عربستان سعودی در کنار رژیم صهیونیستی با ابراز نگرانی از این تصمیم آمریکا، دست به دامان واشنگتن شدند که از این تصمیم صرف نظر کند. در شرایط بوجود آمده ترکیه کشوری بود که با سوء استفاده از این خروج و در یک فرصت طلبی محض و به بهانه مبارزه با پ. ک. ک. به شمال شرق سوریه حمله کرد و بخشی از خاک سوریه را به تصرف خود در آورد. این در حالی بود که دولت سوریه بار‌ها به این اقدام ترک‌ها اعتراض کرده و خواستار عقب نشینی آن‌ها شده بود.
تهدید‌های توخالی
به نظر می‌رسد رئیس جمهور آمریکا پس از اعلام خروج نیرو‌های نظامی خود از سوریه و سپردن محدوده فعالیت این نظامیان به ترکیه، فکر چنین روز‌های آشفته‌ای را در روابط بین دو کشور پیش بینی نمی‌کرد. حالا در توئیتی اعلام کرده: «اگر بعد از خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه، ترکیه به نیرو‌های کرد حمله کند، آمریکا اقتصاد ترکیه را ویران خواهد کرد.» تهدیدی که به نظر می‌رسد مانند تهدید‌های قبلی آمریکا طبل توخالی بیش نیست، چون آقای ترامپ در بلوف‌های سیاسی زبان زد است. ادعای ترامپ پیرامون ویرانی اقتصاد ترکیه را می‌توان نوعی فشار سیاسی و حتی التماس واشنگتن برای لغو قرارداد راکتی s۴۰۰ آنکارا با روس‌ها و نشانه‌هایی از ضعف سران کاخ سفید قلمداد کرد. به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در کنار تهدید‌های همیشگی خود به کشور‌های هدف، به دنبال گشودن باب مذاکره با آنکارا هستند و پیشنهاد ایجاد یک ناحیه امن ۳۲ کیلومتری، بهانه‌ای است که می‌تواند بستر سازی کاخ سفید برای همکاری سیاسی با ترکیه باشد. منطقه‌ای که به عنوان یک منطقه حائل بین کرد‌ها و ترک‌ها در نظر گرفته شده است که سفر جان بولتون به ترکیه نیز پیرامون همین طرح بود که با نپذیرفتن وی از جانب اردوغان این مذاکره نیمه تمام باقی ماند. البته مایک پمپئو هم اعلام کرده از طریق تماس تلفنی با مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه در صدد است تا توافقی برای حفاظت از نیرو‌های کرد سوری با ترکیه به دست آورد. توافقی که تا الان به دست نیامده است.
واکنش ترکیه
در واکنش به سخنان توئیتری دونالد ترامپ مبنی بر نابودی اقتصاد ترکیه، ابراهیم کالین سخنگوی دولت ترکیه در توئیتر خود نوشت: «از واشنگتن انتظار داریم که به شراکت راهبردی خود با آنکارا پایبند باشد. تروریست‌ها نمی‌توانند هم پیمان آمریکا باشند. یکسان دانستن کرد‌های سوریه با عناصر وابسته به حزب کارگران کردستان (پ. ک. ک) اشتباه بزرگی است.» این در حالی است که ترکیه مدعی است برای سروسامان دادن و کمک به سوریه در مناطق شمالی این کشور حضور دارد تا تروریست‌ها را از منطقه بیرون براند. رجب طیب اردوغان نیز هفته گذشته درخواست آمریکا مبنی بر تضمین امنیت نیرو‌های کرد سوریه را درخواستی غیرقابل قبول دانسته و حتی جان بولتون مشاور امنیت کاخ سفید را به حضور نپذیرفت.
نزدیکی کرد‌ها به دمشق
در شرایطی که خبر می‌رسد ارتش ترکیه به نیرو‌های کرد حمله کرده و شهر منبج را نیز تصرف کرده، کرد‌های سوری اعلام کرده اند با دولت دمشق به توافق رسیده اند تا نیرو‌های ارتش سوریه در شهر منبج مستقر شوند و از آن‌ها حمایت کنند. حال به نظر می‌رسد نیرو‌های ارتش سوریه با همکاری و حمایت نظامیان روسیه وارد منطقه العریمه در شمال غرب منبج شده اند. شهر العریمه بین شهر منبج و منطقه‌ای که از سال ۲۰۱۶ و در جریان عملیات سپر فرات در کنترل و تصرف نظامیان ترکیه بود، قرار دارد.
سخن آخر اینکه:
در شرایطی جنگ زرگری بین آمریکا و ترکیه شکل گرفته که سوریه روز به روز به ثبات و آرامش قبل از جنگ خود نزدیک‌تر می‌شود و با برچیده شدن دامنه گروه‌های تکفیری – تروریستی به دنبال بازسازی خود است. این در حالی است که هم اکنون کشور‌های عربی و حتی اروپایی برای بازگشایی سفارت خانه‌های خود در دمشق پشت ترافیک ورود به سوریه مانده اند و مشروعیت بشار اسد نیز مورد تایید همگان قرار گرفته است. به عنوان مثال، وزیر امور خارجه فرانسه ژان لودریان پیرامون سوریه اظهار داشته: با نامزد شدن بشار اسد در انتخابات آینده سوریه مخالفتی ندارد. در راستای عادی سازی روابط دمشق با کشور‌های دیگر نیز در خبر‌ها آمده که انگلستان و ایتالیا نیز در پی بازگشایی سفارت خانه‌های خود در دمشق هستند. با این شرایط دعوای ترکیه و آمریکا محلی از اعراب ندارد و در شرایطی که بین کرد‌ها و دولت مرکزی دمشق توافق صورت گرفته، بهانه حضور نیرو‌های بیگانه در خاک سوریه هم از آن‌ها گرفته خواهد شد.